Соода жана экономикалык кызматташтык

Кыргыз-россия өз ара аракеттенүүсүнүн приоритеттүү багыттарынын бири соода-экономикалык кызматташтыкты кеңейтүү жана өнүктүрүү болуп саналат. Бул багытты ишке ашыруу үчүн соода-экономикалык, илимий-техникалык жана гуманитардык кызматташтык боюнча кыргыз-россия өкмөттөр аралык комиссиясынын каражаттары колдонулат.

Өкмөттөр аралык кыргыз-россия комиссиясынын жыйындарынын алкагында Тараптар эки өлкөнүн ортосундагы эки тараптуу кызматташуунун эң актуалдуу маселелери, ошондой эле соода-сатык, соода-сатык, инвестиция, билим берүү, маданият, энергетика, өнөр жай, саламаттыкты сактоо, туризм, айыл чарба, аймактар аралык кызматташтык, мунай жана газ тармагы жана башка тармактарда өз ара аракеттенүүнү мындан ары өнүктүрүүнүн жана активдештирүүнүн келечектүү багыттарын иштеп чыгышат жана талкуулашат. 2020-жылдын 22-сентябрында Бишкек шаарында ӨАКтын 22-жыйыны болуп өттү. Өкмөттөр аралык деңгээлде 2018-2021-жылдарга Экономикалык кызматташтык программасы кабыл алынып, ишке ашырылды, анда өлкөлөр ортосундагы экономикалык кызматташтыкты кеңейтүү боюнча конкреттүү иш-чаралар камтылган.

Иш сапарлардан, тематикалык жолугушуулардан жана сүйлөшүүлөрдөн тышкары, Кыргыз Республикасынын Россия Федерациясындагы Элчилигинин көмөгү менен Кыргыз Республикасынын тиешелүү профилдүү органдарынын катышуусунда тегерек столдор форматында үзгүлтүксүз негизде иш-чаралар, презентациялар, конференциялар жана форумдар өткөрүлүүдө.

Кыргыз Республикасында жана Россия Федерациясында өтүүчү ири көргөзмө-жарманке иш-чараларына тараптардын өз ара катышуусу камсыз кылынат, инвестицияларды тартуу, кыргыз продукциясын Россиянын рынокторуна экспортко чыгаруу жана туристтик агымды тартуу максатында федералдык жана региондук деңгээлде эки өлкөнүн чарба жүргүзүүчү субъекттеринин ортосунда тикелей чарбалык байланыштарды түзүүгө көмөк көрсөтүлөт.

Тараптардын активдештирилген жана системалуу иши инвестициялык кызматташтыктын жогорку темптерине жетишүүгө, ыкчам маалымат алмашууга, экономика жана финансы тармагындагы алдыңкы тажрыйбаны үйрөнүүгө, өз ара сооданын өсүү темпин жогорулатууга, областтык уюмдарда жана бирикмелерде интеграциялык процесстерге мүчөлүктүн артыкчылыктарын пайдалануу менен көмөк көрсөтүүгө багытталган.

Россия Федерациясы Кыргыз Республикасынын негизги соода өнөктөштөрүнүн бири болуп саналат жана товар жүгүртүү боюнча биринчи орунда турат. 2020-жылы Кыргыз Республикасынын соода жүгүртүүсүндөгү Россиянын үлүшү 27,7% түздү, анын ичинде экспортто - 13,0% жана импорт - 35,5%, 2021-жылдын январь-сентябрында тиешелүүлүгүнө жараша - 30,0%, 23,1% жана 32,3%ды түздү.

 

2019-жылы эки тараптуу соода жүгүртүү 1 миллиард 685,5 миллион АКШ долларын түзүп, 2018-жылдын ушул мезгилине салыштырмалуу 10%га азайган. 2020-жылы Кыргыз Республикасы менен Россия Федерациясынын ортосундагы эки тараптуу соода жүгүртүү 1 миллиард 577,2 миллион АКШ долларын түзүп, 2019-жылга салыштырмалуу 7,6%га азайган, анын ичинде экспорт - 257,3 млн АКШ долларын (14,1%га кыскарган), импорт - 1319,9 млн АКШ долларын (6,3%га кыскарган) түздү.

2021-жылдын январь-сентябрь айларында Кыргыз Республикасы менен Россия Федерациясынын ортосундагы соода жүгүртүү 1 миллиард 512,1 миллион АКШ долларын түздү жана 2020-жылдын ушул мезгилине салыштырмалуу 28,6%га өстү, анын ичинен экспорт - 279,3 млн АКШ долларын (өсүү 45,3%), импорт - 1232,8 млн АКШ долларын (25,1%га өсүү) түздү. Белгилей кетсек, Россиянын маалыматы боюнча 2011-жылдын январь-август айларында Кыргыз Республикасы менен Россия Федерациясынын ортосундагы эки тараптуу соода жүгүртүү 1 миллиард 485,4 миллион АКШ долларын түзгөн.

Кыргыз Республикасынын Россияга экспортунда негизги үлүштү жеңил жана текстиль өнөр жайынын продукциялары (кийим, бут кийим, башка текстиль буюмдары, пахта буласы), жашылчалар жана жемиштер, ар кандай жаңгактар, сүт азыктары, булгаары буюмдары, кара жана түстүү металлдардын калдыктары, ысыткыч электр лампалары, транспорт каражаттарына запастык бөлүктөр, мунай зат продуктылары (авиакеросин) жана башкалар ээлейт.

Россия Федерациясынан Кыргыз Республикасына импорттолот: отун-энергетикалык ресурстар (нефть продуктылары, жаратылыш газы), тамак-аш азыктары жана айыл чарба сырьесу, химиялык продуктылар, кара металлдар жана алардан жасалган буюмдар, жыгач жана целлюлоза-кагаз буюмдары, машиналар, жабдуулар жана транспорт каражаттары, алардын тетиктери, текстиль жана бут кийимдер жана башкалар.

2021-жылдын январь-июнь айларында Россия Федерациясынан Кыргыз Республикасына түз тышкы инвестициялардын агылып келүү көлөмү өткөн жылдын ушул мезгилине салыштырмалуу 202,6%га көбөйүп, 27,4 млн АКШ долларын түздү, Кыргыз Республикасына инвестициялардын жалпы үлүшүнөн келип түшүүлөр 8,5%ды түздү.