Маданий-гуманитардык кызматташтык

   

2018-жылы Свердлов облусунун Өкмөтү тарабынан башкы консулдуктун колдоосу менен кыргыз жана совет жазуучусу Ч.Т. Айтматовдун 90 жылдыгына арналган бир катар иш-чаралар өткөрүлдү. Алар жазуучунун чыгармалары боюнча көргөзмөлөр, конференциялар, фильмдерди көрсөтүү, чыгармаларды окуу уюштурулган. Кыргыз Республикасынын Маданият, маалымат жана туризм министрлигинин жана Башкы консулдугунун көмөгү менен Екатеринбург шаарынын китепканаларына Ч.Т. Айтматовдун китептери тапшырылды. Мындан тышкары, 2018-жылы Екатеринбург шаарындагы көчөлөрдүн бирине анын ысымы ыйгарылган.

Жазуучунун юбилейине арналган негизги иш-чара болуп 2018-жылдын сентябрь айында Свердлов облусунун Өкмөтүнөн Кыргыз Республикасына белек катары Ч.Т. Айтматовдун чыгармасынан алынган образдар темасындагы скульптуралык композицияны тапшыруу болду. Айкелчилер А.С.Кожегулов жана Ж.Р.Жубанкосов жасаган «Кош Гүлсары!» скульптуралык композициясы Чолпон-Ата шаарында (Ысык-Көл облусу) орнотулган.

2019-жылдын 19-апрелинде Бишкек шаарында Ч.Т. Айтматовдун сүрөтү түшүрүлгөн стеланын ачылыш аземи болуп өттү. Стела Свердлов облусунун аймагында куюлуп, Свердлов облусунун Өкмөтүнүн чечими менен Кыргыз Республикасына белекке берилген.

2021-жылдын 25-мартында Екатеринбург китепкана борборунда Свердлов облусунун Өкмөтүнүн, Екатеринбург шаарынын администрациясынын, Кыргыз Республикасынын Екатеринбургдагы Башкы консулдугунун, Россиянын жана Свердлов облусунун Жазуучулар Союзунун, Журналисттер Союзунун, ЖМКлардын, коомдук жана улуттук диаспоралык уюмдардын өкүлдөрүнүн катышуусу менен кыргыз адабияты бурчунун расмий ачылышы болуп өттү.

Китепкана борборуна кыргыз жана орус тилдеринде Ч.Т. Айтматовдун жана башка белгилүү кыргыз жазуучуларынын китептери, "Манас" эпосунун басылмалары, кыргыз элинин элдик чыгармачылыгы жөнүндө адабият Кыргыз Республикасынын маданият, маалымат, cпорт жана жаштар саясаты министрлигинен, Кыргыз Республикасынын Билим берүү жана илим министрлигинен, Улуттук китепканадан алынып берилди.

«Кыргыз адабияты бурчу» Кыргыз-Россия региондор аралык коомдук маданий-гуманитардык байланыштарды мындан ары өнүктүрүүгө, Екатеринбург шаарынын жана Свердлов облусунун жашоочуларынын кыргыз көркөм адабияты, маданияты жана элдик чыгармачылыгы менен таанышуусуна шарт түзүүгө, ошондой эле Екатеринбург шаарында жашаган Кыргыз мекендештери үчүн өзгөчө маалыматтык-маданий ресурстук борбор болууга багытталган.

2021-жылдын 5-декабрында Бишкек шаарында Свердлов облусу белек кылган Советтер Союзунун Баатыры, генерал-майор И.В.Панфиловдун жаңыланган коло эстелиги орнотулду. Жаңыланган эстелик Свердлов облусунун Эл аралык жана тышкы экономикалык байланыштар министри В.Козловдун Бишкек шаарына иш-сапары учурунда орнотулду.

Басмакана тармагында кызматташтык жүргүзүлөт. Свердлов фонду тарабынан 2020-жылы «Бажов Кыргызстан үчүн» долбоору ишке ашырылып, анын алкагында «Малахит кутучасы» китеби орус жана кыргыз тилдеринде басылып чыккан. Бул басылма Кыргыз Республикасынын китепкана жана мектеп мекемелерине өткөрүлүп берилди. Ал эми буга чейин «Литературный Кыргызстан» журналында белгилүү Урал акыны жана прозаик А. Кердандын ырларынын жыйнагы жарык көргөн.

Илим жана жогорку билим берүү багыты боюнча түзүлгөн макулдашуулардын алкагында Кыргыз Республикасынын окуу жайлары менен кызматташуу Урал федералдык университети, Урал мамлекеттик экономикалык университети, Урал мамлекеттик Тоо университети, Урал мамлекеттик медициналык университети, Урал мамлекеттик Педагогикалык университети менен өз-ара макулдашуулардын алкагында ишке ашырылат.

2020-жылдын сентябрында Свердлов облусу жаңы окуу жылына карата Кыргыз Республикасынын Ош шаарынын жана Ош облусунун жогорку класстарынын окуучулары үчүн физика жана химия боюнча окуу куралдарын белек кылды. «Просвещение» басмаканасы басып чыгарган 11 миңге жакын баасы 4,5 миллион рублдан ашык жаңы китептер аймактын мектептерине таратылды. Алардын саны Ош облусунун бул предметтер боюнча окуу куралдарына болгон муктаждыгын толук жабат.

2021-жылдын сентябрь-октябрь айларында Урал мамлекеттик педагогикалык университетинен 7 студент Ош мамлекеттик университетинде «Учурдагы географиялык билим берүү шарттарында долбоордук ишмердүүлүктү уюштуруу жана ишке ашыруу технологиясы» программасы боюнча стажировкадан өтүштү.

2022-жылы 7-8-июнунда Тогузунчу кыргыз-орус аймактар аралык конференциясынын алкагында уюштурулган Кыргызстан жана Россия ЖОЖдорунун ректорлорунун Экинчи форуму болуп өттү. Форумда кыргыз делегациясын Кыргыз Республикасынын Билим берүү жана илим министринин орун басары Р. Абазбек уулу жана Кыргызстандын ЖОЖдорунун ректорлор Ассоциациясынын төрагасы профессор А.Мусаев жетектешти.

Форумга Кыргыз Республикасынын жана Россия Федерациясынын 90дон ашык ЖОЖдорунун өкүлдөрү катышты жана 40тан ашык эки тараптуу ЖОЖдор аралык кызматташтык жөнүндө келишимдерге кол коюлду.

Учурда Свердлов облусунун ЖОЖдорунда Кыргыз Республикасынан 110дон ашык студент билим алууда.

2023-жылдын 3-апрелинде Уралдын борборунда Екатеринбург шаарындагы Кыргыз Республикасынын Башкы консулдугунун колдоосу менен А.Малдыбаев атындагы Кыргыз улуттук академиялык опера жана балет театрынын чыгармачыл жамаатынын Ч.Айтматовдун 95 жылдыгына арналган концерти болуп өттү.

Көрсөтүүнүн программасында Кыргыз балет искусствосунун белгилүү чеберлери жана жаш таланттардын аткаруусундагы кыргыз, орус жана чет элдик классиктердин чыгармалары боюнча спектаклдердин үзүндүлөр көрсөтүлдү.

2023-жылы 12-декабрында Уралдын борборунда «Чыңгыз Айтматов жана анын замандаштары» аттуу фото-китеп көргөзмөсү, ошондой эле дүйнөгө белгилүү кыргыз жазуучусу Ч.Т. Айтматовдун 95 жылдыгына арналган чыгармачылык кече жогорку уюштуруучулук деңгээлде өттү.

Иш-чаралар Екатеринбург шаарындагы Кыргыз Республикасынын Башкы консулдугу тарабынан Свердлов облусунун Өкмөтүнүн колдоосу менен уюштурулду.

Маданият жана билим берүү чөйрөсүндө кыргыз-челябинск байланыштары активдүү колдоого алынууда.

2018-жылы Челябинск шаарында «Мекендештер» (Соотечественники) Кыргыз улуттук-маданий автономиясы» коомдук бирикмесинин негизделгендигинин 5 жылдыгына жана дүйнөгө белгилүү жазуучу Ч.Т. Айтматовдун 90 жылдыгына арналган «Түштүк Уралдагы кыргыз маданиятынын күндөрү» аттуу масштабдуу иш-чара болуп өттү.

2019-жылга чейин Челябинск шаарындагы жогорку окуу жайларында 70тен ашык Кыргыз Республикасынын жарандары билим алышкан. КОВИД-19 пандемиясына байланыштуу Кыргыз Республикасынан келген студенттердин саны кыскарган жана азыркы учурда 40тан ашпайт.

Кыргызстандык студенттердин негизги бөлүгү күндүзгү окуу формасында бюджеттик негизде окушат. Аларды жогорку окуу жайларына кабыл алуу жана кабыл алуу үчүн Кыргыз Республикасынын көчмө комиссиялары жана прокторингди колдонуу менен аралыктан компьютердик тестирлөө колдонулат.

2023-жылдын 28-29-апрелинде Челябинск шаарында Челябинск облусунун Өкмөтүнүн жана Екатеринбургдагы Кыргыз Республикасынын Башкы консулдугунун колдоосу менен Челябинск шаардык «Мекендештер» Кыргыз улуттук-маданий автономиясы» коомдук уюму уюштурган эл аралык Эмгек форуму болуп өттү.

Форумга Кыргыз Республикасынын Жогорку Кеңешинин депутаты Ч.А. Айдарбеков, Челябинск облусунун губернаторунун орун басары И. П. Куцевляк, Кыргызстандын Екатеринбургдагы Башкы консулу Р.М. Бийбосунов катышып, сөз сүйлөштү.

Иш-чаранын алкагында Челябинск шаарынын райондорунун биринде Ч.Айтматов атындагы сквердин ачылышы болду.

2014-жылы 25-27-октябрында Тюмень облусуна Түрк маданиятынын жана искусствосунун эл аралык уюму жарыялаган «Токтогул Сатылганов жылы», ошондой эле «Тюмень облусундагы кыргыз маданиятынын күндөрү» жана «Kyrgyzmadaniyat.kg» долбоорунун алкагында кыргыз делегациясы келди.

«Токтогул: Чыгыштын улуу акыны-булбулу» эл аралык конференциясы, Кыргыз маданиятынын «Сайра комуз» фестивалы жана «Ала-Тоо таңшыйт» майрамдык концерти, Кыргыз ашканасынын жана декоративдик-прикладдык искусствонун көргөзмөсү, фотокөргөзмө өткөрүлдү. Иш-чаранын аягында катышуучулар долбоордун эстелик китебине каалоо-тилектерин «Kyrgyzmadaniyat.kg» долбооруна үндөгөн тынчтыкка, биримдикке, ынтымакка жана маданияттар аралык жазууларды калтырышты.

2017-жылдын июль айында Кыргыз Республикасынын Ысык-Көл областында өтүүчү « Жети - Өгүздөгү Калыс Аймак сызып-2017» эл аралык фестивалына чыгармачыл жамааттар катышты.

2019-жылдын 9-12 октябрында Тюмень шаарына болгон иш-сапарынын алкагында Кыргыз Республикасынын Өкмөттүк делегациясы «Биримдик» кыргыз диаспорасынын 10 жылдык юбилейине арналган, чыгармачыл жамааттардын катышуусу менен салтанаттуу концертке катышты.

2022-жылдын 6-декабрында «Кыргызстандыктардын союзу» Пермь регионалдык коомдук уюмунун түзүлгөндүгүнүн 15 жылдыгына арналган салтанаттуу иш-чара болуп өттү. Ага Екатеринбург шаарындагы Кыргыз Республикасынын Башкы консулдугунун кызматкерлери, Пермь крайынын губернаторунун жана Пермь шаарынын администрациясынын өкүлдөрү, Пермь шаарынын улуттук-маданий жана коомдук уюмдарынын жетекчилери катышышты.

2023-жылы региондо Кыргыз Республикасынын Конституция күнүнө, Ч.Т. Айтматовдун 95 жылдыгына, «Жашыл мурас» улуттук компаниясына, Ак-калпакка, башка майрамдарга жана юбилейлик даталарга, анын ичинде Екатеринбург шаарынын 300 жылдыгын майрамдоонун урматына бир катар иш-чаралар өткөрүлдү.